dinsdag 8 maart 2022

Terug

Ik las dat jodiumpillen op rantsoen gaan. Jodiumpillen. Nog een dubbele. 
Derdewereldoorlog en kernoorlog had ik al, hoewel we hem destijds atoomoorlog noemden. De atoomoorlog en de atoombom. Ook wel De bom. Ik ben van na de oorlog en dat wil ik zo houden, stond op de spandoeken waarmee we ertegen demonstreerden. Hoe gedateerd klinkt dat nu: atoombom. Lief bijna, tegen de achtergrond van deze nieuwe werkelijkheid.

And they’re doing the atomic bomb
Do they know where the dance comes from
Yes they're doing the atomic bomb
They want you to sing along
Say goodbye, say goodbye.

Dat zong de band waar ik fan van was in 1983 (titel van het album: War). 
Ik zie nu pas hoe de Koude oorlog mijn jeugd kleurde, hoe het overal doorheen geweven zat, in liedjes over Russen en de bom, in de militaire jasjes en de legerkistjes die we droegen, in het doemdenken (Laat maar vallen dan, het komt er toch wel van, het geeft niet of je rent). 
Voor mijn eindexamenvak tekenen schilderde ik twee voeten die schopten tegen een bal. Aan de ene voet zat een Nike, aan de andere een sneaker (‘gymschoen’) met een hamer en sikkel als logo. De bal was een wereldbol en hij was zojuist aan stukken geschopt. Ik was verbaasd dat ik geen tien kreeg voor mijn werkstuk, zo briljant vond ik het zelf.

Maar de bom viel niet, de muur viel. De nieuwe Russische leider had een wijnvlek in de vorm van een onbekend land op zijn voorhoofd en sprak de woorden glasnost en perestrojka. Openheid en verandering. De gretigheid waarmee we de woorden leerden, de hoop waarmee het gepaard ging. We ontdekten: het waren mensen, die Russen, ze waren net als wij. Waren we daar nu al die tijd zo bang voor geweest? (I hope the Russians love their children too.) 
We verwelkomden ze met open armen, in hun autootjes van karton en later met hun olieroebels. Nu zou alles beter worden. Veiliger. Harmonieuzer.

Allemaal voorbij. Streep erdoor, punt erachter. We zijn weer terug bij af, bij één man en één knop (Push the button and pull the plug, say goodbye). Dit zijn de jaren tachtig 2.0.
Ons vertrouwen is de oorlog verklaard.