Vroeger had je maar één boekenbal, het Boekenbal. Veel mensen denken dat het een feestje is voor schrijvers en uitgevers, maar het is vooral een feest voor boekhandelaren. De schrijvers dienen slechts als decoratie, vandaar dat alleen grote schrijvers een uitnodiging ontvangen en maar een handjevol kleinere schrijvers. Omdat veel schrijvers dat feest dus mislopen, besloot wijlen Adriaan Jaeggi een aantal jaar geleden het Bal voor geweigerden te organiseren, een bal iedereen naar toe mocht, schrijver of niet. Toen kwam daar ook nog het Bladenbal bij, een bal voor, het woord zegt het al, bladenmakers. En sinds kort bestaat er nu ook een Vrouwenboekenbal.
Een vrouwenboekenbal. Ik heb daar gemengde gevoelens bij. Waarom een apart boekenbal voor vrouwen? Horen vrouwen er dan niet bij? Mij neigt het net iets te veel naar stoffig geworden initiatieven als het vrouwencafé en de vrouwendisco. Zitten we hier anno 2010 echt nog op te wachten?
Tijdens het Vrouwenboekenbal wordt ook een vrouwenboekenprijs uitgereikt, de Opzij literatuurprijs. Ook daar heb ik gemengde gevoelens bij. Boeken van vrouwen zouden geen aparte categorie moeten vormen, ze zouden gelijk moeten worden gesteld aan boeken van mannen.
Maar dat gebeurt nu eenmaal niet. Bekijk de shortlists van de Ako- en Libris-prijs van de afgelopen jaren en zie: slechts een klein percentage van de genomineerden is vrouw, en die gaat er zelden met de hoofdprijs vandoor. Bij de VSB poëzieprijs precies hetzelfde. Gouden Uil : idem dito (hoewel daar wel iets progessievere keuzes worden gemaakt). De enige literaire prijzen die met regelmaat door een vrouw worden gewonnen zijn debutantenprijzen en andere aanmoedigings(sic!)prijzen.
Om nu die enkele nitwit (m/v) voor te zijn die denkt dat vrouwen nu eenmaal slechtere boeken schrijven dan mannen:
Er wordt regelmatig onderzoek gedaan naar het verschil in boeken van vrouwelijke auteurs en boeken van mannelijke auteurs (want dat verschil bestaat wel degelijk), en het is ook geen geheim meer dat mannen van andere boeken houden dan vrouwen. Maar dat wordt niet vertaald naar literaire prijzen. De maatstaf voor kwaliteit wordt gevormd door boeken van mannen. Jury’s van grote literaire prijzen waarderen boeken die door mannen zijn geschreven over het algemeen nog steeds hoger dan boeken die door vrouwen zijn geschreven, zelfs als die jury voor de helft uit vrouwen bestaat.
Dus misschien is een speciale boekenprijs voor vrouwen wel nodig. Ik vrees alleen dat die nooit de status zal krijgen die een Libris of een Ako heeft. Het zal hoogstens een aanmoedigingsprijs blijven voor een achtergestelde groep.
Hoe dan ook, gemengde gevoelens of niet, ik ga vanavond naar het Vrouwenboekenbal. Op uitnodiging van een man, dat dan weer wel.
